TY - JOUR ID - 242806 TI - رویکرد هنری دورۀ قاجار و تأثیر آن بر فعّالیّت هنرمندانِ پس از مشروطه مطالعۀ موردی مقالۀ «فتوای من» از عارف قزوینی JO - فردوس هنر JA - FHJA LA - fa SN - 2717-2317 AU - نصیری, محسن AU - خیاطی, حسن AD - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران AD - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 1 IS - 3 SP - 104 EP - 121 KW - جامعه‌شناسی موسیقی KW - جامعه‌شناسی احساس KW - حال و قال KW - عارف قزوینی KW - علی‌نقی وزیری KW - مشروطه KW - فتوای من DO - 10.30508/fhja.2021.521512.1047 N2 - بیان مسئله: در مباحث جامعه‌شناسیک دربارۀ موسیقی ایرانی، پژوهشگران معمولاً رویدادهای 'پس از مشروطه' را نقطۀ عزیمت خود در نظر می‌گیرند؛ درحالی‌که هنرمندان قاجار در بطن ساختار اجتماعی آن دوره که به پیش از مشروطه نیز می‌پیوندد، جهان‌بینی و رویکردهای هنری خاصّی داشته‌اند. بررسی این ساختار به درک بهتر فعّالیّت‌های هنرمندان پس از مشروطه -و در این پژوهش خاص، موسیقی‌دانان ایرانی- بسیار یاری می‌کند. هدف مقاله: هدف مقاله بررسی تأثیر ساختار جامعه‌شناسیک خلقِ هنری در دورۀ قاجار، بر نوع رویکرد هنرمندان، در بزنگاه تاریخی پسامشروطه است؛ بنابراین، پس از تشریح بستر جامعه‌شناسیک تولید موسیقی در دورۀ قاجار، یکی از اوّلین و مهم‌ترین جدال‌های هنری در حوزۀ موسیقی – یعنی جدال عارف قزوینی و علی‌نقی وزیری که در مقالۀ «فتوای من» از عارف اوج می‌گیرد – با رویکردهای جامعه‌شناسیِ احساس و جامعه‌شناسی موسیقی بررسی می‌شود؛ تا ردّپای این شیوه از خلقِ هنری در رویکرد هنری عارف شناخته شود. سؤال مقاله: رویکرد هنری غالب در دورۀ قاجار چه تأثیری بر واکنش هنری عارف قزوینی داشته است؟ روش تحقیق: پژوهشِ بینارشته‌ایِ حاضر می‌کوشد با بهره‌گیری از روش جامعه‌شناسی تاریخی، رویکرد هنرمندان پس از مشروطه را تبیین کند؛ بنابراین روش تحقیقِ ما مطالعۀ موردی در حوزۀ جامعه‌شناسی تاریخی است. بر پایۀ این روش، رویداد و یا شخصیّتی خاصّ محور پژوهش قرار می‌گیرد؛ داده‌های موردنیاز این پژوهش نیز به یاری متون تاریخی این دوره – از جمله روزنامه‌ها، سرگذشت‌ها و خاطرات – جمع‌آوری می‌شود. نتیجه: پژوهش حاضر مشخّص می‌کند که ' گفتمان حال و قال ' نقشی محوری در تعیین رویکردهای هنری این دوره داشته است؛ و پس از مشروطه، این گفتمان هنری منجر به بسیج احساسی عارف قزوینی علیه رویکرد خاصّ علی‌نقی وزیری می‌شود. UR - https://www.fhja.ir/article_242806.html L1 - https://www.fhja.ir/article_242806_faaf3fcb6fbaf304d476ba86160a73d0.pdf ER -